Idiopatische insomnie

Inhoudsopgave

Tonen
• - Wat is idiopatische insomnie?
• Oorzaken idiopatische insomnie
• Symptomen
• - Behandeling idiopatische insomnie
• Diagnose
• Een oplossing voor dit probleem

Idiopatische insomnie is een slaapafwijking waar niet veel mensen mee zijn gediagnosticeerd. Het is een zeldzame vorm van chronische slapeloosheid. Van idiopatische insomnie is niet bekend welke oorzaak er aan ten grondslag ligt. Toch is het een serieus probleem dat daarom ook serieus genomen dient te worden.

De meeste patiënten die last hebben van deze slaapstoornis, hebben dit probleem al sinds de geboorte. Derhalve kan idiopatische insomnie niet worden vergeleken met andere vormen van insomnieën, zoals bijvoorbeeld de paradoxale insomnie. Paradoxale insomnie heeft een psychologische oorzaak: men piekert voor het slapengaan over de slaapproblematiek. Daar is bij idiopatische insomnie geen sprake van.

Wat is idiopatische insomnie?

Idiopatische insomnie is een ongeneeslijke slaapstoornis. Mensen die aan deze stoornis lijden, hebben doorgaans erg veel moeite met in slaap te vallen. Dit probleem speelt bij veruit de meeste patiënten al sinds ze geboren zijn. Daarom heeft idiopatische insomnie de bijnaam ‘childhood-onset-insomnia’ gekregen. Daarbij wordt gerefereerd aan het feit dat patiënten al last hebben van slapeloosheid sinds hun kinderjaren.

Oorzaken idiopatische insomnie

Wat precies de oorzaak is van idiopatische insomnie, is niet bekend. Wel is duidelijk dat patiënten met deze slaapstoornis een overactief waaksysteem hebben. Bovendien werkt het slaapsysteem niet goed, waardoor er een storing in de slaap optreedt. In ieder geval heeft deze vorm van insomnie geen enkele verklaarbare reden. De oorzaak kan daarom niet worden gezocht in de psychologische hoek, maar ook niet in de lichamelijke hoef.

Deze slaapstoornis is daarom niet het gevolg van een ingrijpende gebeurtenis, slechte slaaphygiëne of andere slaapstoornissen. Gezien deze slaapstoornis aangeboren is, is er geen sprake van bijwerkingen van andere medicijnen, neurologische aandoeningen of psychiatrische ziektes. Mensen met idiopatische insomnie voelen zich doorgaans erg vermoeid en kunnen daardoor niet juist functioneren. Toch is er geen sprake van chronische pijn.

Symptomen

De symptomen van idiopatische insomnie zijn moeilijk te onderscheiden van andere vormen van insomnie. Veel mensen met deze vorm van slapeloosheid hebben er al sinds hun kinderjaren last van. Doordat ze met dit probleem opgroeien, wordt de levensstijl er al sinds jongs af aan op aangepast. Om die reden gebruiken veel patiënten verschillende methoden om in slaap te vallen. Het gebruik van slaappillen en alcohol is om die reden niet ongebruikelijk, maar kunnen het slaapritme verder verstoren.

De symptomen van idiopatische slapeloosheid zijn over het algemeen: weinig slaap ‘s nachts en slechts kort slapen. Men heeft zeer veel moeite met het inslapen en valt daardoor ook niet zomaar in slaap. Wel wordt men tijdens de slaap regelmatig ‘te vaak’ wakker. Idiopatische slapeloosheid komt vrijwel iedere nacht weer terug, waardoor patiënten zich ernstig vermoeid voelen overdag.

Dit gevoel van vermoeidheid heeft zijn weerslag op de emoties. Men is prikkelbaar en humeurig door het slaaptekort. Doordat men amper rust krijgt, kunnen de hersenen tijdens de slaap alle gegevens en indrukken niet langer meer ordenen. Gevolgen daarvan zijn concentratieproblemen en geheugenproblemen. Duidelijk is dat het waaksysteem overactief is, terwijl het slaapsysteem vrijwel niet werkt. Waardoor het probleem precies wordt veroorzaakt, is niet bekend.

Derhalve is idiopatische insomnie een diagnose die maar zelden gesteld wordt. Ongeveer heeft slechts 1 procent van de wereldbevolking er last van. Specialisten zijn erg voorzichtig met het stellen van de diagnose. In veel gevallen is er geen sprake van idiopatische insomnie, omdat er andere factoren zoals bijvoorbeeld depressies, angsten of bijwerkingen van medicijnen van invloed zijn.

Behandeling idiopatische insomnie

Doordat de oorzaak van idiopatische insomnie niet bekend is, is het verschijnsel maar moeilijk te veranderen. Het gevolg is dat patiënten vaak zelf een oplossing proberen te vinden. Bijvoorbeeld door het gebruik van slaapmedicatie en alcohol. Dat terwijl slaapmedicatie en alcohol de slaapstoornis in de hand kunnen werken. Het gevolg hiervan is een slechte slaaphygiëne en onverklaarbaar gedrag. Men blijft bijvoorbeeld langer in bed liggen om zo wakker te worden. Dergelijke mogelijkheden werken vaak niet, maar kunnen wel de veroorzaker zijn van andere vormen van insomnieën (paradoxale insomnie en psychofysiologische insomnie).

Idiopatische insomnie is een levenslang probleem. Deze vorm van slapeloosheid komt slechts bij 1 procent van de wereldbevolking voor. Slechts vijf procent van alle mensen met slaapproblemen, krijgt de diagnose. Er is geen verschil tussen geslacht: mannen en vrouwen hebben evenveel kans om het te krijgen. Wel is duidelijk dat in bepaalde families deze vorm van insomnie vaker voorkomt.

Diagnose

De diagnose van idiopathische insomnie is lastig. Er mogen geen andere oorzaken van het slaapprobleem ten grondslag liggen. Zo mag de slapeloosheid niet veroorzaakt worden door bijvoorbeeld: stress, medicatie, een slechte slaaphygiëne of medische of psychische stoornissen (bijvoorbeeld chronische pijn of depressies). Wie zich niet in deze klachten herkent maar toch jarenlang slecht slaapt, heeft mogelijk last van idiopatische insomnie.

Mensen die jarenlang slecht slapen, kunnen het beste hulp zoeken. Dit kan in eerste instantie door zich te wenden naar de huisarts. Deze zal de patiënt doorverwijzen naar een slaapspecialist. De slaapspecialist bekijkt eerst of er geen andere vorm van insomnia aan de orde is. Vrijwel alle problemen met het slapen zijn een gevolg van een insomnie, maar doordat de insomnieën sterk op elkaar lijken, is het lastig deze uit elkaar te houden. Zo kan er ook sprake zijn van psychofysiologische insomnie. Daarbij blijft men piekeren over het niet kunnen slapen, waardoor de biologische klok verstoord wordt.

Als er geen duidelijke oorzaak is, kan de specialist de diagnose stellen. Zeker wanneer men overdag slecht kan functioneren, is het aangeraden hulp van een specialist in te roepen.

Een oplossing voor dit probleem

Een oplossing voor dit probleem is er niet. Idiopatische insomnie is een levenslange aandoening. Wel bestaan er methoden om beter om te leren gaan met dit probleem. Vaak wordt de slaaphygiëne verbeterd. Daarnaast krijgen men ontspanningsoefeningen aan de hand van cognitieve gedragstherapie bij een psycholoog.

Ten slotte wordt er in sommige gevallen medicatie voorgeschreven, bijvoorbeeld om beter in te kunnen slapen of om psychische stoornissen te onderdrukken. Zelfmedicatie met slaapmiddelen, vitamines en kruiden wordt in dit geval afgeraden, omdat het onderliggende probleem niet wordt aangepakt. Raadpleeg daarom altijd eerst een specialist.

Lotte Krijger

Slaapexpert

Mijn naam is Lotte Krijger en ik hou van slapen! Ik verzamel graag informatie over slapen en slaapgerelateerde producten wat ik met plezier deel op deze website. Als moeder van een jonge dochter heb ik zelf veel te maken gehad met slapeloze nachten, waarbij veel tips en informatie vanuit eigen ervaringen voort komen. Een goede nachtrust is belangrijk en dat gun ik iedereen! Heeft u nog vragen, of ziet u graag een blog over een bepaald onderwerp, neem dan contact met mij op!