door Lotte Krijger
Waarom dromen mensen?
Ieder mens slaapt en iedereen met gezonde hersenen droomt. Het hebben van nachtmerries heeft dan ook maar weinig te maken met een slecht geweten, omdat dit ook gewoon dromen zijn. Veruit de meeste mensen die ‘s nachts dromen, weten ‘s morgens vroeg dat ze gedroomd hebben. Toch kunnen zij zich niet herinneren wat ze precies gedroomd hebben.
Daarom vragen mensen zich af wat dromen is en waarom we dromen. Al heel lang zijn mensen geïnteresseerd in het verschijnsel. Met de hedendaagse kennis kunnen we uitleggen waarom mensen dromen.
Wat is dromen?
Allereerst kunnen we ons afvragen wat dromen precies is. Dromen komen alleen voor tijdens de vierde fase van onze slaapcyclus: de REM-slaap. Tijdens de REM-slaap zijn de spieren ontspannen, maar zijn de hersenen minstens net zo actief als wanneer we wakker zijn. Dromen is een spontane activiteit van onze hersenen, terwijl we slapen. Die dromen kunnen soms levensecht zijn. Dat komt mede doordat we de beelden ook echt “zien” en beleven. Bovendien zijn we tijdens het dromen in staat om de geluiden die bij de droom horen, ook echt waar te nemen. Eigenlijk is ons hoofd tijdens het dromen net een grote speelfilm.
Een droom heeft als kenmerk dat het grootste deel bestaat uit fantasie. We kunnen onze dromen amper sturen. Tijdens het slapen worden de beelden namelijk door de hersenen gemaakt en beleven we hierdoor onze dromen alsof het echt is. Gedurende een nacht hebben we gemiddeld vijf á zes dromen per nacht.
In heel veel dromen speelt degene die droomt zelf de hoofdrol. Sommige dromen zijn saai, maar andere dromen kunnen wonderlijk of magisch zijn, of juist heel naar. Deze dromen doen zich voor tijdens de REM-slaap. Tijdens deze fase ontstaat er een neuropsychologisch proces in je hersenen. De hersenen maken willekeurige signalen, welke gelijk zijn aan de signalen van overdag en mengen zich met je geheugen. Hierdoor ontstaat er een droom! Niet ons hele brein wordt wakker tijdens de REM-slaap, maar een klein deel. Daardoor bewegen we niet tijdens het slapen en komt je lichaam tot rust.
De REM-fase wordt tijdens het slapen steeds langer. Daardoor kunnen dromen soms behoorlijk lang duren. Wie aan het eind van de nacht of in de ochtend droomt, maakt doorgaans dromen met een lengte van wel vijftien minuten mee.
Waar dromen nuttig zijn
Specialisten zijn het er onderling nog niet helemaal over eens waarom we precies dromen. Velen hebben zich er als sinds de Oudheid druk overgemaakt, inclusief bekende filosofen zoals Freud. Een aantal specialisten stelt hier een wetenschappelijke noodzaak voor: onze hersenen komen tijdens het slapen tot rust. Dromen zorgt ervoor dat de hersenen alle activiteiten weer kunnen uitvoeren. De verhoogde hersenactiviteit tijdens het dromen is ‘s nachts noodzakelijk, om overdag weer goed te kunnen functioneren. Op die manier worden herinneringen die er eigenlijk niet toe doen, verwijderd uit ons geheugen. Dan is er plaats voor nieuwe herinneringen overdag.
Een andere theorie stelt juist dat dromen noodzakelijk zijn vanuit de oermens: zo leren we hoe we moeten overleven om als er zich een ramp voordoet. Het is dus een soort oefening. Weer een andere theorie is dat we dingen die we overdag hebben meegemaakt, ‘s nachts nog eens herbeleven om ervan te leren. Daardoor kunnen we de samenhang begrijpen.
Zelfs Sigmund Freud heeft zich aan een theorie gewaagd. Dromen zou onderdeel zijn van toegang tot ons onderbewuste. Dromen zouden een aanwijzing vormen tot de onbewuste verlangens die de mens heeft. In ieder geval wordt duidelijk dat er eigenlijk geen eenduidig antwoord is waarom we precies dromen en waarom ze nuttig zijn. Juist daarom zijn veel mensen op zoek naar de betekenis achter een droom. Als we dromen over iemand die we ontmoet hebben en daar een wonderlijke voorstelling van hebben, zijn we dan verliefd? En als de dromer zelf een hoofdrol in een nare droom speelt, hebben we dan een slecht geweten? Mocht je hier meer over willen weten kan je het allemaal vinden boeken gebaseerd op de theorie van Sigmund Freud.
Een iets eenvoudiger en luchtiger alternatief voor het verklaren van je dromen is De complete droom encyclopedie van Pamela Ball. In dit boek staat op alfabetische volgorde een woordenlijst zodat je makkelijk kan opzoeken waar jij over hebt gedroomd. Per woord staan er verschillende analyseermethodes uitgelegd, wat dit boek een goed boek maakt voor een makkelijke analyse voor als jij net begint met het je dromen proberen te begrijpen.
Dromen herinneren
Soms komt het voor dat we ons dromen kunnen herinneren. Deze dromen hebben dan indruk op ons gemaakt. Maar veruit de meeste dromen kunnen we ons helemaal niet meer herinneren. Daarmee wordt opnieuw de theorie aangehaald dat onze hersenen een aantal herinneringen opruimt, zodat er plaats wordt gemaakt voor nieuwe herinneringen. Er is daarnaast ook een fysieke verklaring waar specialisten het doorgaans wel over eens zijn. Tijdens het dromen zou slechts een klein deel van onze hersenen werken. Het deel dat verantwoordelijk is voor de opslag van gegevens, het korte termijngeheugen, zou bijna niet of helemaal niet werken tijdens het dromen. We kunnen ons om die reden de droom maar heel even herinneren, of vaak helemaal niet meer.
De dromen die ons bijblijven, maken indruk op ons. De vraag van velen is of dromen een echte betekenis hebben. Sigmund Freud spreekt van een sprake van onderbewustzijn. Nare dromen zouden volgens deze filosoof het gevolg zijn van geestesziektes of angsten. Iedere nacht hebben we ongeveer vijf tot zeven dromen. Lang niet altijd merken we daar zelf iets van. Per jaar produceren we tweeduizend dromen. Daardoor kan het voorkomen dat we soms iets dromen, dat even later echt uitkomt.
Lotte Krijger
Slaapexpert
Mijn naam is Lotte Krijger en ik hou van slapen! Ik verzamel graag informatie over slapen en slaapgerelateerde producten wat ik met plezier deel op deze website. Als moeder van een jonge dochter heb ik zelf veel te maken gehad met slapeloze nachten, waarbij veel tips en informatie vanuit eigen ervaringen voort komen. Een goede nachtrust is belangrijk en dat gun ik iedereen! Heeft u nog vragen, of ziet u graag een blog over een bepaald onderwerp, neem dan contact met mij op!
Veel gestelde vragen
Wat is een droom?
Een droom is een vermenging van willekeurige signalen in je hersenen met je geheugen. Dit gebeurt tijdens de REM slaap en het is een soort bijproduct van diverse neurologische processen die gebeuren in je hersenen.
Waarom dromen we?
We weten eigenlijk nog niet zeker waarom we dromen. Theorie schrijft erover dat we dromen zodat onbelangrijke herinneringen uit onze hersenen worden gefilterd zodat we plek vrij maken voor nieuwe herinneringen. We verwijderen herinneringen tijdens de verhoogde activiteit in onze hersenen, waardoor ze uiteindelijk ontspannen om zo klaar te zijn voor de nieuwe dag.
Waarom kan ik mijn droom niet herinneren?
Tijdens het dromen werkt slechts een klein deel van onze hersenen. Het deel dat verantwoordelijk is voor de opslag van gegevens, het korte termijngeheugen, zou bijna niet of helemaal niet werken tijdens het dromen. Hierdoor onthoud je de droom niet, tenzij het echt een heftige emotionele impact op je heeft gehad. Doordat een heftige emotie gekoppeld wordt aan de droom wordt een groter deel van je hersenen geactiveerd waardoor je het je wel kan herinneren.
