REM-slaap

Inhoudsopgave

Tonen
• - Waarom REM-slaap belangrijk is
• - Fasen van de slaapcyclus
• Wat is NREM-slaap?
• Fase 1: Sluimeren
• Fase 2: Lichte slaap
• Fase 3: Diepe Slaap
• - Fase 4: Rapid Eye Movement (REM-slaap)
• - Nieuwe cyclus

REM-slaap is de belangrijkste fase van de slaap. Wanneer iemand slaapt, doorloopt hij een slaapcyclus. De slaapcyclus bestaat uit een aantal fasen en wordt meerdere keren per nacht doorlopen. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen de Non-REM-slaap en de REM-slaap. De Non-REM-slaap wordt aangeduid als NREM. Alle fases van de slaap zijn belangrijk, maar de meest kenmerkende fase is de REM-slaap. REM-slaap staat voor ‘Rapid Eye Movement’.

De REM-slaap zit vol met tegenstrijdigheden. Hoewel we bij de andere slaapfasen behoorlijk ontspannen zijn en er weinig activiteit zichtbaar is, is dit bij de REM-slaap juist wel het geval. De ogen bewegen zeer snel tijdens deze fase van de slaap. Dit fenomeen noemt men Rapid Eye Movement, waaruit de afkorting REM-slaap is ontstaan.

Waarom REM-slaap belangrijk is

In principe zijn er vier fasen van slaap, die behoren tot de slaapcyclus. De vierde slaapfase is de droomslaap. Tijdens de slaap gebeurt er veel met ons lichaam: de hersenactiviteit daalt, de lichaamstemperatuur daalt, de pupillen worden kleiner en de hartslag vertraagt. We ademen minder lucht in, produceren minder speeksel en urine en de hoeveelheid groeihormonen neemt toe.

Voldoende slaap is belangrijk voor de fysieke en mentale gesteldheid. Wie regelmatig slecht slaapt, ontwikkelt een slaaptekort. Dat kan leiden tot een grotere eetlust in de avond, wat leidt tot obesitas. Daarnaast heeft een slaaptekort ook een psychische weerslag. Men voelt zich oververmoeid, heeft weinig zin iets te ondernemen, slaapt veel overdag en is prikkelbaar. Dat komt doordat de hersenen niet de kans krijgen alle indrukken van de dag ervoor te verwerken. De hersenen raken oververmoeid, waardoor men al snel na het inslaap vallen last krijgt van nare dromen of zelfs nachtmerries. De REM-slaap is dus erg belangrijk.

Fasen van de slaapcyclus

Om te kunnen begrijpen wat REM-slaap precies is, is het eerst belangrijk te begrijpen hoe de slaapcyclus werkt. Er zijn vier fasen die samen de slaapcyclus vormen. De slaapcyclus is niet hetzelfde als een verdeling van de nacht. De slaapcyclus wordt namelijk niet één keer per nacht doorlopen, maar meerdere keren. Een slaapcyclus duurt slechts 90 tot 120 minuten en wordt drie tot vijf keer per nacht afgelegd. De fasen worden onderscheiden op basis van hersenactiviteit.

Dit is het verschil tussen de NREM-slaap en de REM-slaap. Tijdens alle fasen van de NREM-slaap is het lichaam ontspannen en is de hersenactiviteit laag. Dat terwijl de REM-slaap juist het tegenovergestelde vertoont. Daar is de hersenactiviteit vergelijkbaar met iemand die volledig wakker is.

Wat is NREM-slaap?

NREM-slaap zijn de eerste fasen van de slaapcyclus. Er zijn verschillende fasen die niet tot de REM-slaap behoren. Dit zijn de sluimerfase, de lichte slaap en de diepe slaap. Na de diepe slaap treedt de droomslaap op, die we REM-slaap noemen. In sommige gevallen is er sprake van een nieuwe cyclus, die we soms de vijfde fase noemen.

Fase 1: Sluimeren

Wanneer we in bed gaan liggen, belandt ons lichaam tussen de overgangsfase en de slaapfase. Dat betekent dat de oogbeweging aanzienlijk trager wordt. Men heeft in deze fase al moeite met de ogen open te houden. Uiteindelijk gaat men slapen en neemt de hersenactiviteit af.

Fase 2: Lichte slaap

Toch is tijdens het sluimeren vaak de omgeving nog goed waar te nemen. Men kan nog wakker worden van elk geluid. Dit is bij de lichte slaap niet meer het geval. Geluiden storen nog niet, maar men is nog wel wakker te maken, zonder dat er daarbij een gedesoriënteerd gevoel optreedt.

Fase 3: Diepe Slaap

De diepe slaap is een fase waarin het moeilijk is om iemand weer wakker te maken. Hij of zij neemt geen geluiden meer waar en neemt maar moeilijk aanrakingen waar. De ademhaling en het hartritme dalen tot het laagst mogelijke ritme. Wanneer men uit de diepe slaapfase wordt gehaald, zal hij gedesoriënteerd zijn. Men heeft dan tijd nodig om te realiseren waar men zich bevindt.

De diepe slaap is belangrijk, want deze zorgt voor het fysieke herstel. Deze fase is de laatste fase voor de REM-slaap, die juist zorgt voor het geestelijke herstel.

Fase 4: Rapid Eye Movement (REM-slaap)

De laatste fase van de slaapcyclus, is de Rapid Eye Movement-fase. Deze fase noemen we REM-slaap. Hoewel alle NREM-slaap-fasen juist laten zien dat de hersenactiviteit steeds verder daalt, is dit bij de REM-slaap niet het geval. Daar is juist sprake van een grote hersenactiviteit. De hersenactiviteit tijdens de REM-slaap is vergelijkbaar met de activiteiten overdag, wanneer iemand volledig wakker is. Dat terwijl de spieren wel volledig ontspannen zijn. Omdat de spieren zijn ontspannen, terwijl de hersenactiviteit verhoogd is, is er sprake van een zogenaamde ‘paradoxale slaap’.

Het feit dat onze spieren volledig ontspannen zijn, is noodzakelijk omdat men anders tijdens de REM-slaap (ook wel droomslaap genoemd) zijn dromen uit uitvoering kan brengen. Dromen en nachtmerries behoren tot de REM-slaap. Dromen zijn noodzakelijk om het geheugen goed te laten werken. Alle indrukken van de dag ervoor worden verwerkt. Zowel het lichaam als de geest werken met elkaar samen. Deze fast kost energie.

Wie slecht slaapt en te weinig energie heeft, heeft doorgaans later ook problemen met de REM-slaap. De droomslaap is bedoeld om de geest op te schonen. Een volwassene besteedt zo’n 15 procent van de nacht aan REM-slaap. Dit verschilt per persoon. Baby’s verkeren tot wel 70% van de tijd in droomslaap. Als mensen steeds vaker wakker liggen of wakker worden tijdens de REM-slaap, ontstaat er een probleem met de droomslaap. De behoefte aan REM-slaap neemt dan toe. Het percentage van de nacht dat wordt besteed aan REM-slaap, is dus afhankelijk van de behoefte daaraan. In sommige gevallen verschuift de REM-slaap meteen naar het begin van de nacht. Er is dan sprake van een ernstig slaaptekort. De kans op nachtmerries neemt daardoor ook toe.

Nieuwe cyclus

Nadat alle fasen zijn doorlopen, begint de slaapcyclus weer opnieuw. Daardoor kan men soms, onbewust, wakker worden. Men begint dan weer bij de lichte slaap en eindigt weer in de droomslaap. De eerste 3 slaapcycli zijn de eerste 4 tot 5 uur van de nacht. Dit noemen we kernslaap, omdat de diepe slaap hier het vaakst optreedt. De eerste twee cycli zijn belangrijk voor de kwaliteit van de nachtrust. De overige cycli noemt men restslaap. Daarvan is niet duidelijk wat de functie ervan is.

Lotte Krijger

Slaapexpert

Mijn naam is Lotte Krijger en ik hou van slapen! Ik verzamel graag informatie over slapen en slaapgerelateerde producten wat ik met plezier deel op deze website. Als moeder van een jonge dochter heb ik zelf veel te maken gehad met slapeloze nachten, waarbij veel tips en informatie vanuit eigen ervaringen voort komen. Een goede nachtrust is belangrijk en dat gun ik iedereen! Heeft u nog vragen, of ziet u graag een blog over een bepaald onderwerp, neem dan contact met mij op!